Αναπτυξιακό ποδόσφαιρο και σχολείο

Μπορούν οι νέοι να αριστεύσουν και στα δύο;

Η εφηβεία είναι το πιο κρίσιμο σταυροδρόμι για τους νέους ποδοσφαιριστές.

Από τα 14 έως τα 17, όταν το όνειρο της επαγγελματικής καριέρας παίρνει σχήμα, ένα μεγάλο δίλημμα γεννιέται:

Να αφοσιωθώ απόλυτα στο ποδόσφαιρο ή να διατηρήσω και τη σχολική μου εκπαίδευση;

Σε πολλές χώρες της Ευρώπης, η απάντηση είναι ξεκάθαρη και τα δύο.

Αλλά αυτό εξαρτάται από τις δομές, τη φιλοσοφία του κάθε συλλόγου, τις εθνικές πολιτικές και πάνω απ’ όλα, από το αν το παιδί στηρίζεται στο να ακολουθήσει μια “διπλή καριέρα”.

Τι συμβαίνει στις ευρωπαϊκές χώρες:

Αγγλία: Υποχρεωτική εκπαίδευση & LFE

Η σχολική φοίτηση είναι υποχρεωτική μέχρι τα 16. Από εκεί και μετά, οι παίκτες εισέρχονται σε δίχρονα προγράμματα μαθητείας (apprenticeship) μέσω του οργανισμού League Football Education (LFE).

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει πτυχία BTEC, μαθηματικά και αγγλικά, καθώς και “δεξιότητες ζωής” (life skills) για μετά την καριέρα.

Σύμφωνα με στοιχεία του LFE, μόνο το 16% των ποδοσφαιριστών υποτροφιών καταφέρνουν να παίξουν επαγγελματικά στα 21 τους, ενισχύοντας τη σημασία της εκπαίδευσης ως «δίχτυ ασφαλείας» [LFE Report, 2021].

Γερμανία: Σχολείο και προπόνηση, ισότιμα

Η σχολική φοίτηση είναι υποχρεωτική μέχρι τα 18.

Οι ποδοσφαιριστές φοιτούν σε “Eliteschulen des Sports”, όπου παρακολουθούν έως και 34 ώρες μαθήματα την εβδομάδα (π.χ. SC Freiburg U17–U19).

Ο προπονητής της Φράιμπουργκ, Κρίστιαν Στράιχ, δηλώνει: «Σχολείο και μετά ποδόσφαιρο, όχι το αντίστροφο».

Γαλλία: Το “Double Projet” της Ομοσπονδίας

Η Γαλλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (FFF) υποχρεώνει τα κέντρα προπόνησης (Clairefontaine, Pôles Espoirs) να συνάπτουν συμβάσεις με σχολεία.

Υπάρχουν ειδικά αθλητικά τμήματα σε δημόσια σχολεία και λύκεια.

Η FFF προωθεί το μοντέλο του «διπλού σχεδίου» (double projet), που συνδυάζει αθλητική και σχολική επιτυχία με ευέλικτο ωράριο και εκπαιδευτική υποστήριξη.

Ισπανία: Εκπαίδευση και ψυχική υγεία στο προσκήνιο

Η La Masia της Μπαρτσελόνα λειτουργεί με πλήρες εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Ο ίδιος ο Τσάβι δηλώνει: «Δεν χτίζουμε μόνο παίκτες, αλλά ανθρώπους με αρχές και μόρφωση».

Η Ατλέτικο Μαδρίτης διαθέτει boarding school με διεθνή προγράμματα (IB/American Diploma) ώστε τα παιδιά να μην εγκαταλείπουν την εκπαίδευση.

Το Κέντρο Σαν Κουγκάτ (Barça) παρέχει ψυχολογική υποστήριξη και οργάνωση καθημερινού προγράμματος μέσω της Υπηρεσίας Φροντίδας Αθλητή (SAE).

Ολλανδία: Εθνικό Δίκτυο “Topsport Talentscholen”

Στην Ολλανδία λειτουργούν 31 δημόσια σχολεία για αθλητές (Topsport Talentscholen).

Τα παιδιά με status “KNVB Talent” έχουν ευέλικτα ωράρια, αναβολές σε εξετάσεις και καθηγητές υποστήριξης.

Τα σχολεία αυτά είναι πιστοποιημένα από την Ολυμπιακή Επιτροπή (NOC*NSF) και επιτρέπουν πλήρη συνδυασμό σπουδών και προπονήσεων.

Κύπρος: Εξαίρεση αντί για κανόνα

Δεν υπάρχει κρατικό πλαίσιο «διπλής καριέρας».

Οι παίκτες φοιτούν σε κανονικά σχολεία, χωρίς εξειδικευμένα προγράμματα.

Υπάρχει ένα αθλητικό σχολείο επιπέδου μεσαίωνα.

Οι αριθμοί λένε την αλήθεια

1 στους 6 παίκτες υποτροφιών στην Αγγλία παίζει επαγγελματικά στα 21 του (LFE Report).

Σε έρευνα του Guardian (2022), το 87% των νεαρών που απορρίφθηκαν από ακαδημίες δήλωσαν πως δεν είχαν προετοιμαστεί για άλλη καριέρα.

Στη Γερμανία, το DFB υπολογίζει ότι μόνο το 10–15% των αθλητών των Eliteschulen γίνονται επαγγελματίες.

Γιατί έχει σημασία η διπλή πορεία

Η ζωή μετά το ποδόσφαιρο είναι συχνά απρόβλεπτη. Ακόμη και για όσους φτάσουν στην κορυφή, η καριέρα τελειώνει γύρω στα 35.

Η εκπαίδευση δεν είναι εναλλακτική, είναι αναγκαίο θεμέλιο. Τα παιδιά που στηρίζονται σωστά μπορούν να είναι και καλοί μαθητές και αθλητές.

Πολλές χώρες πλέον προσφέρουν την απαιτούμενη υποδομή. Εκεί, το ερώτημα δεν είναι αν μπορείς να τα καταφέρεις και στα δύο, αλλά ποιος θα σε βοηθήσει να τα καταφέρεις.

Καταληκτικά:

Η Ευρώπη έχει προχωρήσει θεσμικά στον τομέα του dual career, ιδιαίτερα σε χώρες με οργανωμένες ομοσπονδίες και αθλητικό σχεδιασμό.

Η Κύπρος παραμένει πίσω, με τους παίκτες να στηρίζονται κυρίως στη δική τους προσπάθεια και σπανίως σε καλή θέληση συλλόγων.

Η πλήρης αφοσίωση στο ποδόσφαιρο σε εφηβική ηλικία χωρίς πλάνο Β, αποτελεί ρίσκο για τη μελλοντική ζωή των παιδιών.

Υποσημειώσεις:

League Football Education, DFB.de – Deutscher Fußball-Bund: Elite Schools, UEFA Club Licensing & Dual Career Principles, Guardian Report: “What Happens After the Academy” (2022), NOC*NSF & Dutch Ministry of Education – Talentschools, FFF – Plan National de Formation et Double Projet, Barcelona Youth Football – Player Support Unit (SAE).