Πρέπει οι γονείς να παρακολουθούν τις προπονήσεις των παιδιών τους;

Το ερώτημα αν οι γονείς πρέπει, ή όχι να παρακολουθούν τις προπονήσεις των παιδιών τους σε ποδοσφαιρικές Ακαδημίες επανέρχεται συχνά, ειδικά σε περιόδους μεταβατικές, όπως από το παιδικό στο αγωνιστικό επίπεδο.

Τι ισχύει όμως σε ευρωπαϊκό επίπεδο;

Επιτρέπουν ή απαγορεύουν οι Ακαδημίες την παρουσία των γονέων στις προπονήσεις;

Σε γενικές γραμμές στις ευρωπαϊκές ποδοσφαιρικές Ακαδημίες (επίσημες ή ιδιωτικές) η παρουσία γονέων στις προπονήσεις επιτρέπεται αλλά ρυθμίζεται αυστηρά.

Μελέτη της European Club Association (ECA) δείχνει ότι περίπου το 75% των μεγάλων συλλόγων δηλώνει πως επιτρέπει τους γονείς στις προπονήσεις.

Ωστόσο, οι επίσημες πολιτικές και οι εσωτερικοί κανονισμοί δίνουν έμφαση στο να μένουν οι γονείς στο περιθώριο (π.χ. θεατές στις κερκίδες) και να μη «παρεμβαίνουν».

Η ευρωπαϊκή βιβλιογραφία επισημαίνει, ότι η παρουσία των γονέων μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα (συναισθηματική υποστήριξη, αίσθημα ασφάλειας) αλλά και αρνητικά, καθώς ένταση ή πίεση από τους γονείς στο περιβάλλον προπόνησης μπορεί να αυξήσει το άγχος των παιδιών.

Ηωμένο Βασίλειο

Στην Αγγλία οι επαγγελματικές Ακαδημίες (Premier League – EFL) ακολουθούν το “Elite Player Performance Plan” (EPPP) της FA.

Επίσημα δεν υπάρχουν κανόνες που να απαγορεύουν ρητά στους γονείς να παρακολουθούν προπονήσεις, αλλά οι σύλλογοι συνήθως έχουν Κώδικες Δεοντολογίας που απαιτούν σεβασμό και πειθαρχία.

Οι γονείς προτρέπονται να σέβονται τον χώρο προπόνησης, να μη διακόπτουν το έργο των προπονητών και να χρησιμοποιούν τους προπονητές ως πρώτες πηγές ενημέρωσης.

Γενικά, οι περισσότεροι σύλλογοι έχουν σχεδόν κοινή πρακτική. Οι γονείς μένουν σταθερά εκτός γηπέδου στις προπονήσεις, με εξαίρεση οργανωμένα «open training» ή ενημερωτικές εκδηλώσεις.

Κατά τα άλλα, ενθαρρύνονται να συμμετέχουν στα σχέδια ανάπτυξης μέσω γονεϊκών συνεδριών και επικοινωνίας εκτός γηπέδου (π.χ. μέσω meetings ή ψηφιακών εργαλείων), αλλά όχι να διακόπτουν προπονήσεις για οδηγίες ή σχόλια.

Γερμανία

Η DFB/DFL δίνει μεγάλο βάρος στο ρόλο του γονέα ως υποστηρικτή του παιδιού.

Οι επίσημες οδηγίες προς τους γονείς των Ακαδημιών επισημαίνουν, ότι πρέπει να αποτελούν πρότυπο (Fair Play, σεβασμός) και να «ελέγχουν τα συναισθήματά τους στο γήπεδο.

Ειδικά αναφέρεται, ότι οι γονείς πρέπει να ακούν και να ενθαρρύνουν το παιδί, χωρίς να γίνονται “υπερβολικοί οπαδοί ή σχολιαστές” κατά τη διάρκεια της προπόνησης.

Με άλλα λόγια, η παρουσία τους εκτιμάται ως συναισθηματική στήριξη, αρκεί να μην παρεμβαίνουν ηχητικά ή με συμβουλές.

Σε σύγχρονες Ακαδημίες της Bundesliga τα παιδιά συνήθως παραδίδονται απευθείας από τους γονείς στους προπονητές, οι γονείς παραμένουν εκτός αγωνιστικού χώρου.

Αντίστοιχα, η γερμανική έρευνα δείχνει πως οι μικροί δηλώνουν ότι θέλουν να αισθάνονται υποστήριξη από τους γονείς τους, αλλά ότι η ένταση/πίεση στο γήπεδο μπορεί να τα αποσπάσει αρνητικά.

Ισπανία

Στην Ισπανία οι επαγγελματικές Ακαδημίες (π.χ. Λίγκα) διαθέτουν δικούς τους κανόνες.

Ένας καλός ενδεικτικός κανόνας (καθώς δεν βρέθηκαν επίσημοι κανονισμοί στην αναζήτηση) προέρχεται από τη FC Barcelona.

Σε καμπ εκπαίδευσής της επιτρέπονται «ημέρες ανοικτής προπόνησης», όπου οι γονείς καλούνται με δήλωση συμμετοχής, αλλά “δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνουν” στις συνεδρίες.

Δηλαδή, οι γονείς μπορούν να παρακολουθούν τη μέρα της παρουσίασης, αλλά πρέπει να σέβονται το πρόγραμμα και να κρατούν απόσταση. Παρόμοια πρακτική ακολουθείται γενικά από τις ισπανικές ακαδημίες, οι γονείς ενημερώνονται (π.χ. σε προκαθορισμένες συναντήσεις), υποστηρίζουν ψύχραιμα τα παιδιά τους, αλλά δεν επεμβαίνουν στις οδηγίες των προπονητών ούτε γίνονται προπονητές τους στις κερκίδες.

Ιταλία

Η Ιταλική Ομοσπονδία (FIGC) έχει θεσπίσει «κανόνες συμπεριφοράς» για γονείς\συνοδούς στα τμήματα υποδομής.

Σε αυτούς τονίζεται, ότι οι γονείς πρέπει να επαινoύν την προσπάθεια και όχι να εστιάζουν αποκλειστικά σε αποτελέσματα, και απαγορεύεται ρητά να «εξευτελίζουν ή να υποτιμούν τα παιδιά» κατά τη διάρκεια των προπονήσεων.

Ουσιαστικά απαιτείται καθαρά θετική στάση, να επευφημούν το πάθος και τη συμμετοχή των παιδιών και να μην τα κατηγορούν για αποτυχίες.

Έτσι, στις ιταλικές σχολές ποδοσφαίρου οι γονείς στέκονται μακριά από το γήπεδο και οι προπονητές διαχειρίζονται από μόνοι τους τα παιδιά.

Ταυτόχρονα σε όλη τη χώρα εφαρμόζονται προγράμματα καθοδήγησης των γονέων (με σεμινάρια της UEFA) ώστε να μάθουν πώς να συμπεριφέρονται σωστά στις κερκίδες.

Άλλες χώρες Β. και Ν. Ευρώπης

Σε άλλες περιοχές της Ευρώπης δεν υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις από τα παραπάνω πρότυπα.

Σε χώρες όπως Γαλλία, Σουηδία, Δανία κ.ά., οι Ακαδημίες δίνουν έμφαση στην ανεξαρτησία των παιδιών, οι γονείς περιμένουν έξω από το χώρο προπόνησης και σπανίως επιτρέπεται η ελεύθερη πρόσβαση.

Οι γονείς συχνά συμμετέχουν σε οργανωμένες δραστηριότητες του συλλόγου (π.χ. συνελεύσεις, εκδηλώσεις) αλλά όχι κατά τη διάρκεια της προπόνησης.

Αντίστοιχα, στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης (π.χ. Πολωνία, Βαλκάνια) κάθε ομάδα ή Ακαδημία θεσπίζει δικούς της κανόνες, συνήθως διαμορφώνοντας εσωτερικές πολιτικές ανάλογες με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Συχνά μάλιστα ιδιωτικές σχολές ποδοσφαίρου (academy ιδιωτικών φορέων) ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των γονέων στις προπονήσεις, ενώ οι δημόσιες\επίσημες ακαδημίες τηρούν πιο αυστηρή στάση.

Δημόσιες vs Ιδιωτικές Aκαδημίες

Στις δημόσιες/επίσημες Ακαδημίες (όπως αυτές των εθνικών Ομοσπονδιών ή συλλόγων) η τάση είναι περιορισμού της φυσικής παρουσίας γονέων στις προπονήσεις.

Οι γονείς συνήθως περιμένουν σε προβλεπόμενους χώρους εκτός γηπέδου και δρουν κυρίως υποστηρικτικά. Αντίθετα, σε ιδιωτικές Ακαδημίες, συχνά επιτρέπεται σε γονείς να συνοδεύουν τα παιδιά τους κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης.

Οφέλη και προβληματισμοί

Επιχειρήματα υπέρ: Η παρουσία γονέων μπορεί να ενισχύει το ηθικό και την αυτοπεποίθηση των παιδιών (νιώθουν υποστήριξη, ασφάλεια) και βελτιώνει την επικοινωνία ανάμεσα σε γονείς, παιδιά, προπονητές εκτός γηπέδου.

Κάποιες Ακαδημίες ενθαρρύνουν εποικοδομητική συνεργασία με τους γονείς μέσω εκπαιδευτικών συναντήσεων και σεμιναρίων.

Επιχειρήματα κατά: Ταυτόχρονα, η υπερβολική επιτήρηση ή παρέμβαση των γονέων μπορεί να δημιουργήσει άγχος στα παιδιά και να αποσπάσει την προσοχή τους.

Αν οι γονείς φωνάζουν οδηγίες ή συγκρίνονται μεταξύ τους, τα παιδιά μπορεί να νιώσουν μεγαλύτερη πίεση για απόδοση.

Συχνά θεωρείται πως πρέπει να καλλιεργείται η αυτονομία των νεαρών αθλητών, χωρίς «γονείς-προπονητές» στις κερκίδες.

Οι περισσότεροι σύλλογοι προσπαθούν να εξισορροπούν αυτά τα στοιχεία με κανόνες που αποτρέπουν την κακοποίηση ή ενθαρρύνουν μόνο την ήπια επιβράβευση.

Καταληκτικά:

Οι σύγχρονες Ακαδημίες δεν απορρίπτουν τον ρόλο του γονέα.

Αντιθέτως, τον αναγνωρίζουν ως κρίσιμο.

Όμως, ο χώρος της προπόνησης παραμένει το «βασίλειο» του παιδιού και του προπονητή.

Οι γονείς καλούνται να στηρίζουν, όχι να ελέγχουν.

Στο τέλος της ημέρας, το ζητούμενο δεν είναι η απόσταση, αλλά η ισορροπία.

Και αυτή χτίζεται με σεβασμό, εμπιστοσύνη και σαφείς ρόλους.

---

Σημ: European Club Association (ECA) Report on Youth Academies, Elite Player Performance Plan (EPPP), The FA (UK), Γερμανική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (DFB): “Eltern im Fußball”, Ιταλική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (FIGC): Codice di comportamento per genitori, FC Barcelona Official Camp Guidelines, UEFA grassroots coaching education material.