Πόσοι τα καταφέρνουν; Η σκληρή αλήθεια πίσω από τα όνειρα των Aκαδημιών

Οι πιο πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των νεαρών ποδοσφαιριστών των συλλόγων καταφέρνει τελικά να φτάσει σε επαγγελματικό επίπεδο.

Για παράδειγμα, μελέτη της Αγγλικής Ομοσπονδίας, διαπιστώνει ότι μόλις το 0,5% των παικτών κάτω των 9 ετών στα κορυφαία κλαμπ καταλήγει να παίξει στην πρώτη ομάδα.

Παρομοίως, έρευνα σε Ακαδημίες δύο ομάδων της La Liga (Ισπανία) έδειξε ότι μετά από δεκαετία μόλις 4% των νεαρών prospects έπαιξε τελικά στο κορυφαίο πρωτάθλημα και 6% σε χαμηλότερη επαγγελματική κατηγορία.

Συνολικά, πολλές πηγές σημειώνουν ότι μόνο 1–5% περίπου των αθλητών Ακαδημίας καταλήγουν σε πλήρη επαγγελματική καριέρα (δηλαδή σε πρώτες ή δεύτερες εθνικές κατηγορίες).

Παράδειγμα Αγγλίας: Η έρευνα (2015) βρήκε ότι από τους 12.500 παίχτες στο αγγλικό σύστημα Ακαδημιών, 0,5% μόνο θα παίξουν στην πρώτη ομάδα.

Παράδειγμα Ισπανίας: Σε δείγμα 13–18 ετών, μόνο το 4% κατέληξε στη La Liga και το 6% στη Segunda (δεύτερη κατηγορία) έστω μία φορά.

Διαφορές ανά χώρα/πρωτάθλημα

Παρά τη γενική τάση των χαμηλών ποσοστών, υπάρχουν σαφείς διαφορές ανάλογα με τη χώρα και το ύψος του πρωταθλήματος.

Συστηματικές μελέτες, δείχνουν ότι ποσοστό παικτών που έχουν γαλουχηθεί στην Ακαδημία του συλλόγου τους (club-trained) κυμαίνεται ευρέως: στα πιο ανταγωνιστικά πρωταθλήματα οριακά ξεπερνά το 10–15%, ενώ σε άλλες χώρες αγγίζει ή και υπερβαίνει το 20–30%.

Για παράδειγμα, στις πρώτες κατηγορίες του 2022 η αναλογία αυτή ήταν ιστορικά χαμηλή: Μόλις 8,4% των παικτών στη Serie A της Ιταλίας και 14,3% στη Ligue 1 της Γαλλίας προέρχονταν από τις δικές τους Ακαδημίες.

Αντίθετα, σε πρωταθλήματα μικρότερων χωρών σημειώνονται πολύ μεγαλύτερα ποσοστά (π.χ. στη Δανία 24%, στη Σουηδία/Νορβηγία 19% σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση UEFA).

Αγγλία: Συνολικά η Premier League εμφανίζει περίπου 14–15% παικτών «club-trained» (σύγκριση 2015), ενώ η Δεύτερη Κατηγορία (Championship) έχει παρόμοια ή ελαφρώς χαμηλότερα ποσοστά. Από τον Ιούλιο 2018 έως Ιούλιο 2023, οι αγγλικές κατηγορίες πέτυχαν τους περισσότερους «νέους» στην Ευρώπη: 381 αθλητές με ντεμπούτο στην πρώτη ομάδα στη Premier League και 353 στην EFL Championship.

Ιταλία: Η Serie A παρουσιάζει πολύ χαμηλά ποσοστά Ακαδημίας (μόλις 8,4% των παικτών το 2022). Αντίστοιχα, έρευνα, δείχνει ότι τα ιταλικά κλαμπ παρουσίασαν σταθερά χαμηλό «ρεκόρ» εισαγωγής νέων παικτών χωρίς προϋπηρεσία (λίγες μεταγραφές νέων από τις Ακαδημίες).

Ισπανία: Παρά την περίφημη «La Masia», και εδώ οι αναλογίες είναι σχετικά χαμηλές σε εθνικό επίπεδο (23,7% των παικτών στις ομάδες της La Liga).

Άλλες χώρες: Σκανδιναβικά και Βαλκανικά πρωταθλήματα συχνά έχουν υψηλότερα ποσοστά «ντόπιων» παικτών (π.χ. Νορβηγία 20%), ενώ χώρες όπως Ελλάδα και Κύπρος έχουν λιγοστά αξιόπιστα στοιχεία.

Σε επίπεδο ομάδας, παρατηρούνται επίσης μεγάλες διαφορές.

Ορισμένοι σύλλογοι επενδύουν εκτενώς σε δικές τους Aκαδημίες: Gια παράδειγμα, η Athletic Club του Μπιλμπάο στην Ισπανία ξεχωρίζει με το 68,9% των λεπτών παιχνιδιού της πρώτης ομάδας να καλύπτεται από αθλητές που γαλουχήθηκαν στην δική της Aκαδημία.

Αντίθετα, μεγαθήρια όπως Ρεάλ Μαδρίτης ή Μάντσεστερ Σίτι στηρίζονται περισσότερο σε μετεγγραφές.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ECA, το κορυφαίο κλαμπ Atalanta BC (Ιταλία) «παράγει» κατά μέσο όρο 8 παίχτες-ακαδημίας που κάνουν ντεμπούτο στην πρώτη ομάδα κάθε σεζόν, επίδοση που ξεπερνά ακόμα και ομάδες της Premier League όπως Μάντσεστερ Σίτι, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Λίβερπουλ κ.ά.

Συγκριτικά, κλαμπ από Ανατολική Ευρώπη (π.χ. Σαχτάρ, Ντιναμό Κιέβου, Ντιναμό Ζάγκρεμπ) και Βαλκάνια (π.χ. Ζάλτσμπουργκ, Ερυθρός Αστέρας) διακρίνονται σε ποσοστά ένταξης νεαρών στο ανώτερο επαγγελματικό επίπεδο.

Τάσεις και συμπεράσματα

Οι διαθέσιμες εκθέσεις δείχνουν μία καθοδική τάση στον ρόλο των Aκαδημιών στις μεγάλες λίγκες.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα, το 2022 το ποσοστό παικτών «club-trained» στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα έφτασε ιστορικά χαμηλά στο 17,0%.

Δηλαδή, πέρα από τη μειωμένη επιτυχία των Aκαδημιών, ολοένα και περισσότερα κλαμπ βασίζονται σε αγορά διεθνών παικτών, πχ, η Serie A το 2022 είχε μόλις 8,4% (από 20-30% πριν μερικά χρόνια).

Συμπερασματικά, η ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνει, ότι η μετάβαση από την Aκαδημία στην επαγγελματική καριέρα είναι εξαιρετικά δύσκολη, με το ποσοστό επιτυχίας να κυμαίνεται σε μονοψήφια επίπεδα (συνήθως 1–3%) ανάλογα με τη χώρα και το κλαμπ.

Οι πιο πρόσφατες τάσεις υπογραμμίζουν, ότι όλο και λιγότεροι νεαροί αποκτούν μόνιμη θέση σε υψηλές επαγγελματικές κατηγορίες, εκτός αν συνδυάζουν εξαιρετικό ταλέντο και ευνοϊκές συνθήκες ένταξης.

Πηγές: Διεθνείς μελέτες και αναφορές (CIES, ECA, UEFA, BBC, κ.ά.).